ERASMUS POLICY STATEMENT
AP Hogeschool Antwerpen in een notendop
AP Hogeschool Antwerpen (waarnaar verder gerefereerd wordt als ‘AP’) is een hogeschool gelegen in Antwerpen, België.
Anno 2020 telt AP ca. 14.000 studenten. De hogeschool biedt 16 graduaatsopleidingen, 24 professionele bacheloropleidingen en 8 kunstopleidingen aan (respectievelijk niveau 5, 6 en 7 binnen het ‘European Qualifications Framework’). Deze opleidingen maken deel uit van 4 departementen (Gezondheid en Welzijn, Management en Communicatie, Onderwijs en Training, Wetenschap en Techniek) en 2 schools of arts (Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en Koninklijk Conservatorium Antwerpen).
AP is als hogeschool meer dan een hoger onderwijsinstelling. AP is een leerstad, een verrijker van talent, een versterker van inzet en een verdieper van het wereldbeeld van studenten. Met gedreven lesgevers, vooruitstrevende inhoud, directe eerlijke oriëntatie en maximale interactie met expertise zorgt AP ervoor dat elke student zijn potentieel ten volle kan ontplooien.
De tijd van eenheid versus diversiteit is voorbij. Diversiteit is de nieuwe eenheid, verschillen zijn het nieuwe normaal. Ons dagelijks speelveld is mondiaal. AP gaat als hogeschool permanent op zoek naar de mogelijkheden die deze rijkdom biedt. Bij AP versmelten culturen, overtuigingen, gewoontes. Oost met West, Noord met Zuid, nieuw met oud, experiment met ervaring, digitaal met analoog. De standaardoplossing is geen gegeven. Het gemiddelde is niet de maatstaf. Ervaring dient om van te vertrekken, niet om in te berusten.
AP staat als hogeschool voor een uitnodigende, open samenwerkingsvorm, zichzelf permanent in vraag stellend, steeds op zoek naar nieuwe invalshoeken en inzichten. Een hogeschool die openstaat voor andere, nieuwe en niet-conforme input en invloeden.
AP is een leerstad, een kruispunt waar je kan ontmoeten, groeien, verhuizen en opbouwen. Waar elke dag mensen op bezoek komen om uitwisseling te bevorderen. Waar we samen horen, maar ook verbonden zijn met de groepen rondom ons. Een leerstad met voorzieningen op maat van de vaste ’inwoners‘, de studenten.
AP, dat zijn mensen, mensen met kennis en vaardigheden, opinies, inzichten en gevoelens. Mensen die spreken met respect, maar ook mensen die geloven in directe communicatie, recht voor de raap.
AP kiest voor echt samenwerken en samen beleven. Alles begint bij keuzes maken, bij de onderbouwing van de juiste keuzes. AP creëert ruimte om te leren en te oriënteren. AP biedt maximale kansen aan elk individu, elke groep en elk initiatief.
Een uitdagende internationale context
Het tweede decennium van de 21ste eeuw kondigt zich vanuit globaal perspectief als bijzonder uitdagend aan. Een aantal tendensen – alle met significante impact op wat AP begrijpt onder het concept ‘internationalisering’ (cf. infra) – tekent zich steeds scherper en zichtbaarder af:
- Toenemende geopolitieke polarisatie, autoritair leiderschap, bewuste strategieën inzake desinformatie via onder meer sociale media en de eveneens bewuste negatie van wetenschappelijke bewijsvoering, vormen een bedreiging voor onderling verbonden concepten als multilaterale samenwerking, globaal engagement, mondiale solidariteit en interculturele harmonie.
- Pandemieën als deze waarvan het COVID-19 virus aan de oorsprong ligt/lag, houden een reëel risico in dat landen en geopolitieke machtsblokken hun eigenbelangen op korte termijn vooropstellen ten koste van gedeelde mondiale belangen op langere termijn.
- Specifiek wat internationale mobiliteit betreft, vormt bovenop mondiale gezondheidsrisico’s ook de zeer terecht toenemende aandacht voor de strijd tegen klimaatopwarming een uitdaging waartegenover ook het hoger onderwijs zich actief dient te verhouden.
Deze tendensen nopen tot voortdurende reflectie over de eigen positie die onze hogerwijsinstelling binnen deze mondiale context inneemt.
Om die positie te duiden in het kader van dit Erasmus Policy Statement, kiest AP (mee geïnspireerd door Stephanie Doscher, 2019) voor Simon Sineks ‘Golden Circle’ als leidraad (Sinek, 2009).
Internationalisering: waarom?
Om haar positie binnen het internationale landschap van hoger onderwijs in het algemeen en binnen de context van Erasmus+ in het bijzonder te kunnen formuleren, stelde AP zich voorafgaandelijk enkele fundamentele vragen:
- Opteren we voor een brede dan wel voor een eerder enge visie op internationalisering?
- Focussen we met ons beleid inzake internationalisering op meerwaarde voor onderwijs, onderzoek en maatschappij dan wel op financiële meerwaarde?
- Streven we hierbij ‘louter’ intern-gerichte dan wel ook extern-gerichte maatschappelijke meerwaarde na?
AP opteert voor een brede visie op internationalisering en hanteert daartoe volgende definitie als uitgangspunt van haar handelen:
“...the intentional process of integrating an international, intercultural or global dimension into the purpose, functions and delivery of post-secondary education, in order to enhance the quality of education and research for all students and staff, and to make a meaningful contribution to society.” (de Wit, Hunter, Howard & Egron-Polak, 2015)
Dat uit zich onder meer in het feit dat internationalisering is opgenomen als sturend principe in de missie, visie en langetermijnstrategie van AP.
Zoals de gehanteerde definitie duidelijk maakt, focust AP op de academische en maatschappelijke meerwaarde die voortvloeien uit een kwalitatieve implementatie vertrekkend vanuit deze brede visie op internationalisering. Een gezond financieel beheer vormt weliswaar een belangrijke randvoorwaarde om deze ambitieuze doelstellingen te kunnen realiseren, toch vormt een verdienmodel op het vlak van internationalisering uitdrukkelijk niet de insteek van het AP-beleid ter zake.
Twee in essentie eerder intern-gerichte drijfveren verklaren mee waarom AP in haar missie, visie en strategie zoveel aandacht schenkt aan internationalisering:
- In een superdiverse havenstad als Antwerpen – een stad met in 2020 liefst 179 herkomstnationaliteiten en 51,1% inwoners van allochtone afkomst (bron: https://stadincijfers.antwerpen.be/databank/) en in een geglobaliseerde wereld vormen internationale competenties sleutelcompetenties waarover al onze afgestudeerden dienen te beschikken om in het werkveld van de 21ste eeuw het verschil te maken (Hindrix e.a., 2014).
Om die sleutelcompetenties te ontwikkelen bij onze studenten, schenkt AP in toenemende mate ook aandacht aan de internationale competenties van al haar personeelsleden.
- AP deelt de overtuiging dat continue, doelgerichte en diepgaande interactie tussen een diversiteit van mensen, ideeën en perspectieven de kwaliteit versterkt van haar onderwijs, onderzoek, maatschappelijke dienstverlening en beoefening van de kunsten.
In haar missie, visie en strategie benadrukt AP dat – complementair aan de in essentie eerder intern-gerichte drijfveren – ook extern-gerichte drijfveren aan de basis liggen van haar beleid inzake internationalisering. Daarmee plaatst AP zich in een visie zoals die onder meer door Gabriel Hawawini wordt aangemoedigd (Hawawini, 2011):
“Internationalisation is the work of integrating the institution into the emerging global knowledge and learning network.” (…)
“This process “should be outward-looking rather than inward-looking, emphasising the institution’s capacity and ability to become an integral part of the world’s knowledge and learning ‘ecosystem’ not only to benefit from it but also to contribute to its development.”
AP kiest (daarin geïnspireerd door Hans de Wit en Betty Leask, 2019) voor een door waarden gedreven visie op internationalisering die:
- Sociale solidariteit bevordert voorbij de grenzen van culturen
- Helpt leiden tot gelijkwaardigheid, diversiteit en inclusie
- Een tegengewicht vormt voor monoculturele wereldbeelden
- Bijdraagt aan een betere wereld voor allen door kennisopbouw, het delen en doen circuleren van talent, het bevorderen van culturele diversiteit en het stimuleren van intercultureel begrip & respect
- Noodzakelijk voor de realisatie van de kerndoelstelling van hoger onderwijs: kennisopbouw en -uitwisseling over de wereld en zijn inwoners
De rode draad doorheen dit alles vormt de praktijkgerichtheid die het onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening van AP – ook in een internationale context – zo sterk kenmerkt.
Internationalisering: hoe?
In het proces om in de periode 2021-2027 die brede, academisch & maatschappelijk georiënteerde en door waarden gedreven visie op internationalisering verder te implementeren, hanteert AP twee inspirerende kaders als houvast.
Het eerste inspirerende kader betreft het concept van ‘comprehensive internationalisation’ zoals gedefinieerd door John K. Hudzik (Hudzik, 2011):
- “A commitment and action to infuse international, global and comparative content and perspective throughout the teaching, research and service missions of higher education.” (…)
- “It shapes institutional ethos and values and touches the entire higher education enterprise.” (…)
- “It not only impacts all of campus [internal, institutional] life, but the institution’s external frameworks of reference, partnerships and relationships.”
De ‘roadmap’ ter zake van de American Council on Education (Helms, 2015) biedt ook aan AP inspiratie om het proces in de richting van comprehensive internationalistion stapsgewijs en doelgericht verder te zetten:
Een tweede richtinggevend kader wordt geboden door de Duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties (waarnaar verder gerefereerd wordt als de SDGs als afkorting uiteraard van Sustainable Development Goals).
Die in totaal 17 SDGs – onderverdeeld in de vijf grote thema’s People, Planet, Prosperity, Peace en Partnership – zijn geoperationaliseerd in 169 subdoelstellingen. Aan vele ervan kunnen ook hogeronderwijsinstellingen vanuit hun specifieke context een relevante invulling en bijdrage leveren. Het inspirerende kader dat AP hanteert om ook dat proces stapsgewijs en doelgericht verder te zetten, staat beschreven in een document waaraan alle Vlaamse hogescholen in 2019 hun goedkeuring hechtten: ‘Globaal engagement in hoger onderwijs: een inspirerend kader. De VN Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDGs) als handvat voor internationalisering binnen Hoger Onderwijs’ (zie bron).
Dit inspirerend kader geboden door de SDGs sluit aan bij de missie, visie en strategie van AP. Daarin vormen internationalisering, wereldburgerschap en duurzaamheid een onderling verbonden drie-eenheid die behoren tot de sturende principes waarop het AP-beleid in al zijn facetten mee wordt afgestemd. Ze maken met andere woorden expliciet en weloverwogen deel uit van het DNA van AP.
Internationalisering: wat?
Zowel het concept ‘comprehensive internationalisation’ als de SDGs bieden dus een inspirerend kader waarbinnen AP in de periode 2021-2027 verdere stappen zal in de implementatie van een brede, academisch & maatschappelijk georiënteerde en door waarden gedreven visie op internationalisering (cf. supra).
AP formuleert daartoe 10 in grote mate onderling verbonden prioriteiten waarin in de komende jaren simultaan verder concrete invulling zal worden gegeven:
- AP implementeert hogeschoolbreed een generiek competentiekader waarbinnen o.m. competenties op het vlak van internationalisering, duurzaamheid en wereldburgerschap structureel worden ingebed.
Deze set van competenties maken samen de ‘AP attitude’ uit waarmee AP-studenten zich tijdens hun studies en na afstuderen onderscheiden in het professionele werkveld.
- AP zet verder in op de internationalisering van alle AP-opleidingscurricula via de verankering van internationale competenties.
AP hanteert hierbij als streefdoel dat in al haar opleidingen 10 credits als internationaal geoormerkt dienen kunnen te worden omdat ze aantoonbaar bijdragen aan de ontwikkeling van internationale competenties van alle studenten.
Onder meer, maar niet uitsluitend ter ondersteuning van de internationalisering van alle AP-opleidingscurricula geeft AP verder vorm aan de ontwikkeling van een actief taalbeleid gericht op zowel studenten als personeelsleden.
- AP bouwt haar beleid inzake internationalisering @ home verder uit en hanteert daartoe volgende definitie:
“The purposeful integration of international and intercultural dimensions into the formal and informal curriculum for all students within domestic learning environments” (Beelen & Jones, 2015)
Steeds nadrukkelijker wordt hierbij – complementair aan korte en lange mobiliteit - gefocust op International Virtual Exchange (ook de term Collaborative Online International Learning wordt gehanteerd) & blended mobility
AP werkt tevens een Engelstalig opleidingsaanbod uit waarbij ook via international classrooms ingezet wordt op de ontwikkeling van internationale competenties.
- AP versterkt doelbewust de maatschappelijke impact van (o.m.) internationale leeractiviteiten via vormen van Community Service Learning:
“A form of experiential education in which students engage in activities that address human and community needs together with structured opportunities for reflection designed to achieve desired learning outcomes.“ (Barbara Jacoby, 1996)
- AP focust verder op de mainstreaming van interdisciplinariteit in de onderwijs- en onderzoekspraktijk van AP.
Niet voor niets maakt ook interdisciplinariteit – ook, maar zeker niet uitsluitend in de context van internationale samenwerking – als sturend principe (horizontale beleidsprioriteit) deel uit van de missie, visie en langetermijnstrategie van AP.
- AP zet sinds vele jaren zowel binnen als buiten de context van Erasmus+ sterk in op internationale samenwerking op projectmatige basis en wil deze traditie ook in de toekomst behouden en verder uitbouwen.
Zowel AP als haar internationale onderwijs- en andere betrokken partners ervaren deze internationale projecten als belangrijke drivers voor innovatie in onderwijs en onderzoek.
In de periode 2021-2027 zal AP extra aandacht besteden aan transversale thema’s: • capaciteitsopbouw van de verschillende partners • eigenaarschap • reciprociteit • erkenning van elkaars belangen • het ethisch kader • de ecologische impact • win-win voor beide partijen.
- AP zet in de periode 2021-2027 in op een netwerk van strategische partners waarmee een diepe en brede samenwerking wordt uitgebouwd en waarbij betracht wordt om te evolueren tot een European University. Op die manier draagt AP actief bij aan de realisatie van de European Education Area.
In een buiten-Europese context ontwikkelt AP een regionale strategie waardoor schaarse middelen zo gericht mogelijk ingezet worden ten voordele van alle betreffende relevante stakeholders.
- AP expliciteert duurzaamheid als sturend principe in haar missie, visie en langetermijnstrategie.
AP maakt werk van een brede, diepe en systematische inbedding van alle relevante SDGs in de hogeschool. Dat vanuit een holistische benadering waarbij zowel de wenselijke positieve bijdrage aan als de dreigende negatieve impact op SDGs voor ogen worden gehouden wanneer besluitvorming gebeurt.
Via internationale samenwerking (onder meer in het kader van internationale projecten) wordt op het vlak van duurzaamheid verdere expertise-uitbouw nagestreefd. Ook internationale leeractiviteiten van studenten dragen bij tot kennisopbouw en goede praktijken inzake duurzaamheid.
- AP besteedt op systematische wijze aandacht aan de realisatie van gelijkwaardigheid, diversiteit en inclusie.
De in termen van socio-economische & culturele diversiteit unieke samenstelling van de AP-studentenpopulatie vormt daarbij een living lab waarbinnen steeds diepere expertise-uitbouw op deze domeinen wordt uitgebouwd en gedeeld met internationale en andere relevante stakeholders.
Universal Design (for Learning) geldt voor AP als maatstaf en toetssteen.
- Op aansturen van de directie Personeel engageert AP zich tot de inbedding van internationale competenties in het HRM-beleid (selectie, professionalisering, etc.) van de hogeschool.
AP heeft daarbij niet enkel oog voor internationale competenties van lectoren, maar tevens van administratief personeel.
ERASMUS CHARTER VOOR HET HOGER ONDERWIJS
Het Erasmus Charter voor Hoger Onderwijs (ECHE) biedt het algemene kwaliteitskader voor Europese en internationale samenwerkingsactiviteiten die een instelling voor hoger onderwijs binnen het Erasmus Plus-programma mag uitvoeren. De toekenning van een Erasmus Charter voor Hoger Onderwijs is een voorwaarde voor alle instellingen voor hoger onderwijs die gevestigd zijn in een land dat in aanmerking komt voor het programma en die willen deelnemen aan leermobiliteit van personen en/of samenwerking voor innovatie en goede praktijken in het kader van het programma.
Het charter wordt toegekend voor de volledige duur van het programma, van 2021 tot 2027.