Gert Vanthournout (AP Hogeschool), Amber Hoefkens (AP Hogeschool), An Peeters (associatie KULeuven)
De Vlaanderenbrede ToelatingsProef Graduaten (TPG) geeft studenten zonder diploma secundair onderwijs de mogelijkheid om te starten met een graduaatsopleiding aan een Vlaamse hogeschool. Kandidaat-studenten leggen tijdens de digitale proef vier testonderdelen af:
- Woordenschat
- Begrijpend lezen
- Rekenen
- Getallenreeksen
Sinds 2023 is het opzet van de proef veranderd. Wat betekent dit voor de kandidaat-student?
Veranderingen in de toelatingsproef graduaten
Van 2019 tot 2022 gebruikten we een set vaste vragen voor de toelatingsproef. Er waren twee varianten voorhanden die om het jaar werden afgenomen. Als ontwikkelaars vreesden we dat deze vragen na verloop van tijd algemeen bekend zouden worden bij kandidaat-studenten. Dit zou de betrouwbaarheid van de proef aantasten. Daarom ontwikkelden we een uitgebreidere vragenpool. De toets-software selecteert daaruit willekeurig een unieke toets voor elke deelnemer. We implementeerden deze werkwijze voor een eerste keer in 2023 voor de testonderdelen Woordenschat, Rekenen en Getallenreeksen. Voor het testonderdeel Begrijpend lezen gebruiken we nog steeds de originele vragen.
De teststatistieken tonen een daling van het slaagpercentage van 70% naar 60% na de invoering van de nieuwe methode. We onderzochten twee mogelijke verklaringen voor deze vaststelling:
- De TPG is selectiever geworden door de nieuwe vragenpool.
- De groep van kandidaat-studenten is anders en dat verklaart het lagere slaagpercentage.
Is het de proef of de studenten?
Ons onderzoek toont aan dat het in dit geval geen of-of verhaal is. Zo observeerden we dat de daling betekenisvol bleef, ook al hielden we rekening met de samenstelling van de kandidaat-studenten. De nieuwe variant van de toets is wel degelijk selectiever. In de figuur hieronder kan je dit zien voor kandidaat-studenten met een verschillende onderwijsloopbaan. Voor alle onderwijsloopbanen geldt dat de prestaties op de variant met de itempool (donkerblauwe bol) lager liggen dan op de variant met de vaste items (lichtblauwe bol).
Maar daarnaast stellen we ook vast dat drie kenmerken van de kandidaat-studenten voorspellend zijn voor hun prestaties op de toets: leeftijd, nationaliteit en onderwijsloopbaan. Daarbij is onderwijsloopbaan veruit de belangrijkste voorspeller. Een stuk belangrijker zelfs dan die variant die de kandidaat-student aflegde. Ook dat effect kan je in de figuur hieronder observeren. Kandidaat-studenten die het getuigschrift 2de graad ASO behaalden, doen het in beide varianten goed. Kandidaat-studenten zonder diploma van het basisonderwijs slagen gemiddeld genomen niet op beide varianten.
Ten slotte concluderen we dat de impact van de invoering van de itempoolvariant niet voor alle groepen even groot en betekenisvol is. De daling in prestaties is verschillend voor studenten met een andere onderwijsloopbaan. De impact van de daling verschilt per studentengroep. We illustreren dit in onderstaande figuur. Daarin kan je zien dat de afstand tussen beide bollen niet voor elke groep even lang is. De scores van de groepen onderaan dalen sterker. Bovendien zijn de gevolgen van de daling niet voor alle groepen even ernstig. Om dat te illustreren vergelijken we kandidaat-studenten met een getuigschrift van 2e graad TSO met studenten met een getuigschrift van de 2e graad BSO. De prestaties van kandidaat-studenten in de eerste groep dalen sterker, maar de impact is niet zo groot. Gemiddeld genomen halen deze studenten nog wel de slaagcesuur. Ondanks lagere scores kunnen de meeste kandidaat-studenten uit deze groep starten met de graduaatsopleiding. Dat is niet zo voor kandidaat-studenten met een getuigschrift uit de 2e graad BSO. Hun donkerblauw bolletje ‘wipt’ over de slaagcesuur. Gemiddeld genomen slaagden studenten met dit getuigschrift op de variant met vaste vragen. Dat is niet meer het geval voor de itempoolvariant.
Wat doen we met deze resultaten?
Onze resultaten suggereren dat de toets én de studenten meespelen. De test is wel degelijk selectiever, maar sommige groepen van studenten doen het goed in beide varianten. De impact van de nieuwe toets verschilt voor groepen met een andere schoolloopbaan. Vooral voor kandidaat-studenten met een kortere schoolloopbaan kan de nieuwe toets een grotere uitdaging zijn.
Zijn deze resultaten zorgwekkend? Moeten we de toets aanpassen? Dat kunnen we nu nog niet zeggen. Dit is het eerste jaar met de nieuwe vragenpool. Mogelijk hebben we te maken met een uitschieter in toets prestaties en stijgen de slaagpercentages volgend jaar opnieuw. Ook onderzoeken we nog hoe studenten het na de TPG doen in hun opleiding. Misschien gaat de strengere selectie wel gepaard met meer succesvolle hogeschoolloopbanen. De strengere selectie bespaart kandidaat-studenten mogelijk een verloren jaar. Dat onderzoek loopt op dit ogenblik en de resultaten verwachten we in februari 2025.
Voor meer informatie over het onderzoeksrapport, kunt u contact opnemen met Gert Vanthournout.
