Sinds dit academiejaar kunnen studenten van de Lerarenopleiding Secundair Onderwijs aan de slag met een nieuw keuzevak: islamitische godsdienst. We gingen eens praten met enkele studenten en de lector over deze eerste maanden, en ook algemeen directeur Pascale De Groote en Ahmed Azzouz, adviseur-inspecteur Islam, leggen de meerwaarde van deze opleiding uit.
Tot voor dit academiejaar was er in stad Antwerpen geen Lerarenopleiding waarbij studenten de keuze konden maken voor het vak Islam. Dat komt uiteraard helemaal niet overeen met de realiteit, want in Antwerpen (en ver daarbuiten) leven we in een erg diverse samenleving. “Als geen ander koestert en omarmt AP Hogeschool de hyperdiversiteit die zo kenmerkend is voor onze stad”, licht Pascale De Groote, algemeen directeur van AP Hogeschool, de keuze voor het onderwijsvak islamitische godsdienst toe. “Niet voor niets is onze studentenpopulatie haast even divers als de Antwerpse bevolking zelf.”
Dat er zo’n nood was aan deze opleiding, geeft ook Ahmed Azzouz, adviseur-inspecteur Islam, aan. “Al sinds jaar en dag merken wij dat er een groot tekort aan islamleerkrachten is. Wij zijn dan ook altijd afhankelijk geweest van de uitstroom bij twee hogescholen, een uitstroom die dan ook nooit aan de vraag kon beantwoorden. De afgelopen jaren begint dat echter te veranderen, maar voor Antwerpen was er dus nog geen antwoord op de vraag. Dankzij AP kunnen we nu ook in Antwerpen kwalitatieve islamleerkrachten opleiden, en het erg hoge aantal inschrijvingen voor het eerste jaar bewijst ook dat die vraag er wel degelijk was.”
DIDACTIEK
“In het verleden moesten we die tekorten altijd opvullen door leerkrachten die bijvoorbeeld een ander diploma hebben in hun vakgebied, en die dan via rekruteringsexamens het vak islam gaan geven en door ons als organisatie gevormd worden”, zo vertelt Azzouz. “Dat is uiteraard niet hetzelfde als islamleerkrachten die aan een hogeschool sterk pedagogisch gevormd worden in het op een moderne manier lesgeven met verschillende didactische werkvormen. Daarom zijn we ook blij dat AP op de kar gesprongen is.”
Dat in het verleden niet alle islamleerkrachten van een even hoog niveau waren, erkennen ook de studenten. “Er zit nu meer een idee achter”, vertelt Diyaa ons, die naast de lerarenopleiding ook nog derdejaars is in de richting Biomedische Laboratoriumtechnologie aan AP. “Wat wij nu leren is toch wel heel anders, zoals het toen eigenlijk had moeten zijn. Andere onderwerpen, andere aanpak, andere didactiek, ...”
Dat is ook wat haar klasgenoot Mohammed vertelt. “Enerzijds moet je de inhoudelijke zaken leren, zoals hoe je moet bidden. Maar daarnaast moet je ook weten waarom je bidt en welke voordelen je daaruit haalt. Weten wat wel en niet mag, maar ook weten waarom dat zo is. Als je dat beeld over islam hebt, dan heb ik ook meer de neiging om dingen trachten te begrijpen en niet alles zwart-wit te zien. Op deze manier leer je in dialoog gaan en open te staan voor andere zaken. En als studenten islamitische godsdienst dan later in contact komen met mensen die er radicale ideeën op nahouden, dan hebben ze tenminste al een bagage die hen kan weerhouden van die gedachte.”
LEVEN IN DIVERSITEIT, MAAR IN EENHEID
“Radicale opvattingen komen inderdaad voor”, vult Azzouz aan, “maar wat ik heb ontdekt is dat die niet alleen onder moslims bestaan. Die bestaan ook onder andere ideologieën. Ik denk dat deze opleiding wel een belangrijke rol kan spelen om dergelijke extreme visies de kop in te drukken. Ook overigens omdat deze opleiding een dialoog op gang zal brengen tussen studenten die kozen voor het onderwijsvak islamitische godsdienst en studenten van een andere opleiding aan de hogeschool. Dia dialoog en wisselwerking zijn van cruciaal belang om extreme opvattingen van welke zijde dan ook te bestrijden. Mensen gaan de islam haten omdat ze de islam niet kennen, omdat ze geen contact hebben met moslims. En dan gaan ze een fout beeld vormen. Hetzelfde geldt voor moslims die anderen altijd beschouwen als een gevaar. Maar door een tijd samen op de hogeschool door te brengen, ga je die ‘wij tegen zij’ zien verdwijnen. Dan ga je die diversiteit normaal vinden en ga je daar geen problemen in zien. Dan ga je leven in diversiteit, maar dan in eenheid. Als iemand met moslimachtergrond les gaat geven, moet die zich ook kunnen verplaatsen in de schoenen van een niet-moslim en rekening houden met alle gevoeligheden.”
Deze opleiding zal met andere woorden niet alleen bijdragen aan een betere opleiding voor islamleerkrachten, maar aan integratie in het algemeen. “Want uiteindelijk kiest iemand voor twee vakken binnen Secundair Onderwijs: islam en daarnaast een ander vak dat ze kunnen doceren. Dan gaan ook meer en meer leerlingen opkijken naar leerkrachten met een migratieachtergrond en islamitische achtergrond, en voor die moslimjongeren die nog worstelen met hun identiteit kan dat ook belangrijk zijn om een voorbeeldfiguur te hebben.“
PASSIE
Eén van die voorbeeldfiguren is zonder twijfel Mourad El Meziani, de lector islam binnen de lerarenopleiding van AP die duidelijk erg veel aanzien heeft onder zijn studenten. “De voorbije maanden waren al enorm leerrijk”, vertelt Mohammed, “en dat is ook te danken aan de ervaring de mijnheer El Meziani heeft in het secundair onderwijs. Zo geeft hij ons concrete voorbeelden die ons later zullen helpen.” Diyaa gaat daar volmondig mee akkoord: “En hij doet dat ook met zoveel passie: hij staat niet gewoon voor de klas te vertellen, en daar krijg je zelf extra passie door.”
El Meziani blijft er echter nuchter bij, en hoopt dat hij erin blijft slagen om de hele groep gedurende de opleiding “mee te krijgen”. “Dat is niet altijd even evident”, zo vertelt hij ons. “Als leerkracht secundair is dat ook heel belangrijk om je leerlingen altijd mee te hebben met uw manier van denken, uw visie, enzovoort. En dat is iets dat ik hoop met mijn studenten te bereiken, dat als ze voor een klas staan ze ook dat gevoel hebben. We zitten in een complexe maatschappij natuurlijk: hoe kan ik om met mijn identiteit, wat is mijn plaats, hoe kan ik ervoor zorgen dat ik toch gehoord word? Dat is volgens mij echt de uitdaging: hoe bereid ik mijn studenten voor tot volwaardige leerkrachten om toch op zichzelf ook leerlingen tot wereldburgers te vormen.”
“Kritisch reflecteren, zaken durven in vraag stellen. Dat is iets wat je in groep doet”, zo vertelt El Meziani over de belangrijke zaken in zijn lessen. Die lessen werden samengesteld in overleg met de Moslimexecutieve, die dat kritisch reflecteren centraal stelt. “Ik ben ervan overtuigd dat de Europese waarden en cultuur een grote invloed hebben op de Europese moslims”, aldus Azzouz, die vertelt over de verschillende interpretaties van de islam. “Er is namelijk een wisselwerking tussen cultuur en religie, het ene beïnvloedt het andere. Waardoor je dus ook meer en meer moslims zal krijgen die gelovig en praktiserend zijn, maar toch ook wel die kritische Europese houding hebben. Die onderzoekende houding, van alles in vraag te stellen. Jezelf, maar ook anderen en alles wat er in onze samenleving gebeurt in vraag te stellen. Ik ben dus bijna zeker dat die onderzoekende houding ook voor alle moslims verder tot een grondhouding zal uitgroeien.”
