PROBLEEMSTELLING
Binnen een Local Energy Community (LEC) kunnen twee of meer digitale meters van LEC-leden met elkaar verrekend worden tot één nettoverbruik. Dat is een administratieve procedure: één kilowattuur opgewekt maar niet verbruikt op locatie X kan worden gerepresenteerd door één token. Door deze tokens over te dragen aan een ander lid binnen de LEC (lid Y) kan de meterstand van Y met 1 kilowattuur worden verminderd. Het gaat dus niet om de fysieke uitwisseling van energie, maar om de uitwisseling van representaties (tokens) van energie in een administratief proces.
De legale en administratieve omkadering rond het opzetten en beheren van een Local Energy Community krijgt steeds meer vorm, maar heeft nog geen definitieve invulling. In ons project gaan we dan ook kijken hoe we op een efficiënte, slimme en veilige manier de (virtuele) uitwisseling van energie in een energiegemeenschap kunnen laten verlopen. Binnen deze gemeenschappen kunnen digitale meters van de leden met elkaar verrekend worden, bijvoorbeeld als een lid een overschot aan groene energie verkoopt aan een ander lid. De onderzoeksgroep test een blokchaintoepassing om deze transactie te faciliteren met smart contracts. Zo kan overtollige energie decentraal, peer-to-peer uitgewisseld worden.
In 2023 ontwikkelden we een virtuele proefopstelling van dit systeem. De proof-of-concept toont dat we een digitale meter kunnen uitlezen en de data publiceren op de blockchain. In 2024 wordt dit verder uitgebouwd en testen we hoe performant en robuust dit systeem is in vergelijking met andere systemen. ‘Performant’ vatten we daarbij breed op en omvat b.v. ook de duurzaamheid van het systeem zelf. Robuustheid is voor ons de foutmarge van het systeem en de operationele stabiliteit van de oplossing. Onze testcases voeren we uit in een sterk partnerschap met de stad Sint-Niklaas. Het onderzoeksteam is sterk betrokken bij de opstart en het beheer van de LEC en zal deze case gebruiken om enerzijds een roadmap op te stellen voor de opstart van een LEC en anderzijds de administratieve toepassing te kunnen testen.
In een volgende fase gaan we dan onze toepassing en roadmap benchmarken met andere cases. Deze lokale energiegemeenschappen werken vaak met een andere administratieve toepassing en kunnen gebruikt worden om de relevantie van onze roadmap af te toetsen. We testen bij iedere partner de performantie van ons administratiesysteem ten opzichte van het systeem dat de nieuwe partner hanteert. Daarbij is onze hypothese dat ons blockchainsysteem performanter en robuuster zal zijn in ten minste enkele contexten.
ONDERZOEKSVRAGEN
- Welke criteria bepalen het succes van een transactiesysteem voor een lokale energiegemeenschap?
- In welke mate voldoet ons op de blockchain gebaseerde transactiesysteem aan deze criteria?
- Hoe scoren concurrerende transactiesystemen voor energiegemeenschappen op deze criteria?
- Onder welke condities – if any – is de inzet van een op blockchain gebaseerd transactiesysteem wenselijk boven een ander systeem?
- Wat zijn de criteria voor een succesvolle opstart van een Local Energy Community?
ONDERZOEKSMETHODE (Gebaseerd op Design science research)
Voor vraag 1 komen we op basis van literatuurstudie en stakeholdersinterviews tot een lijst met criteria waaraan een goed transactiesysteem voor een energiegemeenschap moet voldoen. Hiermee maken we een scorekaart voor het succesvol functioneren van transactiesystemen in een lokale energiegemeenschap.
Voor vragen 2 tot en met 4 werken we initieel met de casestudy van de stad Sint-Niklaas om tot een getest prototype te komen. In een tweede fase testen we ons systeem met andere casestudies om het te verfijnen en te verbeteren. Hierbij laten we ons transactiesysteem parallel draaien aan het gekozen transactiesysteem van de testcase. Tijdens dit proces scoren we performantie en robuustheid van ons systeem (vraag 2), en dat van het concurrerende systeem (vraag 3). We doen dat op basis van de criteria en scorekaart die de uitkomst zijn van onderzoeksvraag 1. Tot slot proberen we, op basis van de antwoorden op vragen 2 en 3, conclusies te trekken over de specifieke omstandigheden waarin de inzet van ons systeem al dan niet wenselijk is.
Voor vraag 5 stellen we een roadmap op aan de hand van literatuurstudies rond legale vereisten en de ervaringen uit de eerste casestudy. Deze roadmap zal dan in een tweede fase ook getoetst worden bij de andere casestudies om de inzetbaarheid en relevantie te vergroten.
GEPLANDE RESULTATEN
Wat streven naar de volgende resultaten:
- Uitgewerkt prototype, waarbij we meerdere digitale meters met elkaar verrekenen (proefopstelling met 5 meters).
- Scoringskaart voor de performantie en robuustheid van transactiesystemen in energiegemeenschappen.
- Rapportage van de performantie en robuustheid van ons systeem t.o.v. concurrerende systemen.
- Roadmap voor de opzet van lokale energiegemeenschappen