Bij actieve ruisonderdrukking (noise cancelling) wordt het omgevingsgeluid geanalyseerd en de omgekeerde fase van de geluidsgolf naar het oor verzonden. Het resultaat is dat het (storende) omgevingsgeluid voor een groot deel wegvalt terwijl je andere dingen nog wel kan horen. Misschien wil je het geroezemoes op de trein verzachten terwijl de stem van iemand die je aanspreekt nog wel hoorbaar blijft.
Veel mensen worden overprikkeld door geluiden: geluid van auto’s of vliegtuigen, spelende kinderen, pratende mensen op het openbaar vervoer... Ook als je werkt in een open landschapskantoor kunnen omgevingsgeluiden je afleiden, uitputten en stresseren. Misschien kan je deze geluiden vermijden door geregeld thuis te werken of in een stilteruimte op je werk, als die er is. Misschien kan je reguliere oordopjes of oorkappen gebruiken, of misschien kan je een koptelefoon met ruisonderdrukking opzetten, een heel andere beleving!
“Geen idee waar het vandaan komt, maar terwijl ik een taak aan het uitvoeren ben, hoor ik nu eenmaal geluiden die een ander gewoon niet opmerkt. Als ik op een avond doorwerk, valt de airconditioning van het kantoor uit en komt er een rust en ontspanning over mij heen. Ik raak zelfs in een diepere concentratie. Het lijkt alsof ik één taak minder simultaan moet doen, het omgevingsgeluid uitschakelen. Na 20 jaar werkervaring droom ik nog steeds van een eigen kantoor, maar in mijn sector zit zelfs een lid van het management niet in een eigen kantoor.
In de kerstperiode van 2018 hoorde ik dat een bepaalde hoofdtelefoon onder collega’s zeer populair was geworden: meer dan 10% van onze medewerkers had er reeds één. Het betreft een toestel dat je niet zomaar even aankoopt, want het is niet goedkoop!
Eén van mijn medewerkers kwam zijn toestel met enige trots voorstellen. Hij was er vol lof over. Ik vroeg hem of ik het even mocht uittesten, en meteen zette hij het toestel op mijn hoofd. Vanaf dat moment was het precies of ik een andere kamer was binnengestapt! Niet alleen hoorde ik geen airco meer, ook de personen die drie meter voor mij een gesprek aan het voeren waren, leken opeens stemloos. De dag erna heb ik zelf het toestel besteld en ik heb er nog geen seconde spijt van. Samen met de oneindige afpeellijsten is mijn focustijd op het werk veel productiever geworden. Soms met muziek, soms gewoon met natuurgeluiden, of soms gewoon als geluidsdemper van de airco en stemmen rondom mij. Het enige waar je op moet letten, is dat je niet te vaak schrikt want opeens staat iemand bij je en je hebt het niet in de gaten. Mensen die het toestel niet kennen denken soms dat je hen negeert. Je licht je omgeving dus best vooraf in zodat er geen misverstanden ontstaan.”
Antigeluid is een geluid dat een ander geluid opheft door hetzelfde geluid met tegengestelde fase toe te voegen. Zo’n tegen-fase kan ontstaan door reflectie, maar kan ook met elektronica en een luidspreker bewust gegenereerd worden. Met dat laatste is het mogelijk bestaand geluid te dempen, iets wat vooral bij lagere frequenties en monotone geluiden erg goed functioneert.
Door ruis onderdrukkende hoofdtelefoons kunnen gebruikers zichzelf beschermen tegen ongewenste geluidsprikkels in rumoerige ruimtes zoals voertuigen, vliegtuigen, openbare plaatsen. Hierbij kan tegelijkertijd geluid worden afgespeeld, bijvoorbeeld muziek.
Deze hoofdtelefoons gebruiken antigeluid om het laagfrequente deel van de ruis weg te filteren. Om de hogere frequenties tegen te houden wordt vooral gebruik gemaakt van passieve ruisonderdrukking in de vorm van goede geluidsisolatie. Dit wordt gedaan omdat er meer ingewikkelde elektronische schakelingen nodig zouden zijn om de hoge frequenties te onderdrukken.
Er zijn meerdere componenten nodig om dit effect te verkrijgen:
De functie van actieve ruisonderdrukking is bij heel wat grote merken en types van hoofdtelefoons aanwezig. Natuurlijk doet ze de rekening iets hoger oplopen en lijkt ze misschien een gadget, maar eenmaal getest in het openbaar vervoer en het vliegtuig, blijkt ze zeer effectief en biedt ze een groot luistercomfort. Je hoeft trouwens niet per se naar muziek te luisteren om de functie te benutten.
De functie bestaat ook in in-ear formaat, maar hun beperkte akoestische isolatie en hun lage autonomie maken hen naar ruisonderdrukking toe iets minder ideaal. Het verschil in onderdrukking van de ruis is bij deze modellen ook erg groot.
Om tijdens het slapen het geluid van een eventuele snurker deels weg te halen zijn deze door hun compactere omvang dan weer beter geschikt uiteraard.
De gezondheidsrisico’s van overprikkeling, vermoeidheid en stress zijn ondertussen algemeen gekend:
Dikwijls is het ook een erg goed idee om minder aandacht te geven aan het probleem, hoe moeilijk dat ook is. Dat kan je zelf proberen of elders oefenen tijdens een sessie (cognitieve gedragstherapie) waar je technieken leert om zelf de last te verminderen. Hoe meer je het omgevingsgeluid negeert, hoe minder het op de duur een rol zal spelen in je leven. Dezelfde techniek wordt gebruikt voor het bestrijden van tinnitus en hyperacusis.
Om niet asociaal over te komen, is het belangrijk dat je vooraf met je omgeving communiceert. Maak hen duidelijk dat het gebruik van een koptelefoon niet tegen hen gericht is (dat dit niet betekent dat je niet meer met hen wil praten), maar wel een keuze voor jezelf is (om jezelf beter te kunnen concentreren). Je kan ook bewust kiezen wanneer je de koptelefoon draagt (teken dat je niet gestoord wil worden) en wanneer je hem niet draagt (dan mogen anderen je wel aanspreken).
Verschijningsdatum: juli 2023
 | LEER MEER OVER LAWAAI VIA EEN GROEPSBEZOEK AAN HET VEILIGHEIDSINSTITUUT |
 | MEER WETEN? |
