Het dragen van schooltassen is een dagelijkse belasting voor kinderen en studenten. De lange termijneffecten voor de rug zijn nog niet bekend, maar het is aannemelijk dat repetitieve belasting van de wervelkolom bijdraagt tot het ontstaan van rugklachten zowel bij volwassenen als bij kinderen.
In het kader van vroegtijdige preventie is het dus belangrijk de nodige aandacht te schenken aan het dragen van schooltassen. Zowel het gewicht, de duur van het dragen en de draagwijze bepalen mee de belasting.
De klassieke boekentas die in één hand gedragen wordt, is grotendeels verdwenen. Meer dan 90% van de schoolgaande jeugd gebruikt een rugzak. De schoudertas wordt ook regelmatig gekozen en ook de buikzak en dubbelzak bestaan, maar vinden we nog niet dikwijls terug. Naast het verminderen van het gewicht en het kiezen en juist gebruiken van een goede schooltas, spelen ook een goede fysieke conditie, gezonde voedingsgewoonten en een juiste til- en zithouding een belangrijke rol.
Wanneer een rugzak zwaarder is dan 10% van het lichaamsgewicht (LG), zal de houding van de romp en hoofd afwijken van de onbelaste toestand. Ook het natuurlijke stappatroon, de ademhaling en de hartslag veranderen, terwijl deze parameters bij 10% LG en minder normaal blijven.
In de praktijk zien we echter dat we deze grenswaarde dikwijls overstijgen zoals in het eerste en tweede middelbaar, waar boekentassen zwaarder worden, maar leerlingen nog relatief licht zijn. Daarna worden de boekentassen niet lichter, maar de scholieren wel zwaarder, waardoor het relatieve gewicht afneemt. De stijgende trend van zware boekentassen wordt eigenlijk reeds ingezet op het einde van het lager onderwijs.
Bij Vlaamse scholieren heeft tachtig tot negentig procent van de studenten een schooltas zwaarder dan 10% LG.
Uit onderzoek blijkt dat de klassieke boekentas en de schoudertas geen goede ergonomische draagwijzen zijn. De rugzak en de buikzak laten een gezondere draagwijze toe. Het gebruik van de dubbelzak werd enkel in het tweede onderzoek opgenomen, maar doet toch al een goede ergonomische score vermoeden. We sommen enkele onderzoeksresultaten op:
Omdat het zuurstofverbruik (en dus de lichaamsbelasting) toeneemt bij asymmetrische draagwijzen en naarmate het gewicht zich verder weg van het lichaamszwaartepunt bevindt, is het gebruik van een klassieke boekentas of een schoudertas het meest belastend. We zien dan niet alleen een voorwaartse buiging van de romp, maar ook een zijwaartse afwijking van het lichaam weg van de last wat dit hogere zuurstofverbruik kan verklaren.
Tussen de veel lagere waarden bij een buikzak of een rugzak kon bijna geen verschil gevonden worden.
Tijdens het onbelast wandelen vertonen de rugspieren een verhoogde activiteit vlak voor elke voetlanding. Dit zorgt voor een stabiele landing.
Met een gewicht van 10% LG in een rugzak blijven de ademhalingsparameters gelijk aan de onbelaste toestand. Met een hoger gewicht gaan 10-jarigen duidelijk meer vooroverbuigen wat gepaard gaat met een toename in de ademfrequentie. Op basis hiervan wordt ook de rugzak met één schouderband dwars over de borst afgeraden. De longfunctie daalt immers veel sterker vergeleken met een rugzak met twee schouderbanden.
Bezorgdheid over het gewicht dat kinderen elke dag moeten dragen, heeft geleid tot het ontwerpen van ergonomische schooltassen.
Het ontwerp van zo’n rugzak (buikzak, dubbelzak) houdt best rekening met de volgende eigenschappen:
Bij de aankoop van een rugzak zal toch ook vooral een mooi uiterlijk de keuze bepalen. Houd er bij de aankoop rekening mee dat tijdens het gebruik zélf de functionele kenmerken toch meer op prijs zullen worden gesteld. Houd dit lijstje daarom bij de hand.
Vaak te zware boekentas - ATV
Verschijningsdatum: november 2017
|
|
LEER MEER OVER ERGONOMIE VIA EEN GROEPSBEZOEK AAN HET VEILIGHEIDSINSTITUUT |
 |
MEER WETEN?
|
