Bij een gehooraandoening denken de meeste mensen aan slechthorendheid, iets dat bij veel mensen voorkomt. Ook tinnitus en hyperacusis zijn twee veel voorkomende aandoeningen die soms onderbelicht blijven. We zetten ze nog eens op een rijtje.
Tinnitus is de medische term voor oorsuizen: gefluit, geruis, geronk, gesis… (maar geen muziek of stemmen). Het is het horen van geluiden die de omgeving (bv. andere mensen) niet kan waarnemen.
Het is één van de meest voorkomende oorklachten en komt voor bij ongeveer 10 tot 15% van de volwassenen. 3% van de volwassenen heeft er last van. In sommige gevallen is het slecht lichtjes storend, maar in andere gevallen kan het mensen aanzetten tot zelfmoord omdat ze geen uitweg meer zien.
De oorzaken van oorsuizen zijn erg verschillend: ouderdomsdoofheid, lawaaischade, het gebruik van bepaalde medicatie of afwijkingen gaande van de gehoorgang over het slakkenhuis tot de hersenschors.
Een patiënt met tinnitus hoort dus geluiden die zijn omgeving niet hoort. Die geluiden kunnen verschillende vormen aannemen: ruisen, fluiten, rinkelen, suizen brommen, hoge of lage tonen, luid of stil. Tinnitus kan continu of pulserend zijn en soms verandert de luidheid doorheen de dag.
De frequentie organisatie in het binnenoor en die in de hersenen zijn hetzelfde.
Indien er schade is in het binnenoor, krijgt het gebied in de hersenen het signaal van de gehoorcellen niet binnen. De hersenen zeggen dan: ‘Tiens, dan maken we het signaal zelf!’. Vanaf dan wordt de link gelegd met andere gebieden in de hersenen (de emo-component).
Op korte termijn kan je dan een uitgebreid netwerk van activatie krijgen, er ontstaat een leerpatroon, je geeft het meer aandacht en het gaat meer storen, het wordt een vicieuze cirkel, een feedback loop. De hersenen zeggen dan: ‘Als dit je zo hard bezighoudt, dan zullen we het maar onder de aandacht houden!’. De oplossing zit dan in het isoleren van de gebieden: de loop doorbreken, ervoor zorgen dat de hersenen het niet meer belangrijk vinden.
Onderzoek van tinnitus bestaat in de eerste plaats uit een otoscopie (microscopisch onderzoek van het oor), een gehoortest en een tinnitus-analyse. Bij de tinnitus-analyse worden het type en het effect van geluid op het oorsuizen bepaald. Je krijgt ook een vragenlijst: deze geeft zicht op het effect van het oorsuizen op uw dagelijks leven en de stress die deze aandoening veroorzaakt. De arts kan bijkomende onderzoeken vragen als de oorzaak van het oorsuizen onduidelijk is.
In de eerste plaats probeert de dienst NKO de oorzaak te behandelen. Vaak gaat het om een gecombineerde behandeling. Dikwijls moet je leren minder aandacht te geven aan het probleem, hoe moeilijk dat ook is. Dat kan tijdens de Tinnitus Retraining Therapy, waarbij je technieken leert om zelf de last te verminderen. Hoe meer je tinnitus negeert, hoe minder het op de duur een rol zal spelen in je leven.
Als de tinnitus plots ontstaan is (na een lawaaitrauma) kan een therapie van corticosteroïden en hyperbare zuurstof de schade aan het binnenoor beperken.
Soms biedt een hoortoestel of ruisgenerator een oplossing. Bij mensen die volledig of eenzijdig doof zijn, kan een cochleair implantaat een vermindering van het oorsuizen geven. Bij ongeveer één derde van de patiënten kan ook neuromodulatie helpen.
Hyperacusis is een medische term die gebruikt wordt voor overgevoeligheid voor normale alledaagse geluiden. Dit kan bijvoorbeeld het gekraak van een krant zijn of het geluid van de afzuigkap. Iemand met hyperacusis vindt deze geluiden zeer onaangenaam of zelfs pijnlijk. Vaak zijn het hoge harde geluiden die als onaangenaam en pijnlijk worden ervaren, zoals serviesgekletter, het afgaan van een alarm of het geschreeuw van kinderen.
Net als bij tinnitus zijn er erg veel individuele verschillen. Sommige mensen hebben alleen last van bepaalde soorten geluid met een bepaalde toonhoogte en boven een bepaalde intensiteit, terwijl anderen zowat ieder geluid als zeer storend ervaren.
Soms is het probleem met geluiden zo erg dat mensen sociale situaties of openbare ruimtes gaan vermijden. Ze proberen zo hun gehoor te beschermen tegen de ongewenste geluiden.
Net als bij tinnitus is hyperacusis een onzichtbaar probleem. Voor anderen is het daarom vaak moeilijk begrip op te brengen en ondersteuning te geven. Patiënten leiden vaak ernstig onder dit symptoom en voor hen kan het leven ondraaglijk zijn. Hierdoor raken zij door de hyperacusis depressief of gaan andere psychische problemen ervaren.
Hyperacusis kan zowel plots als geleidelijk ontstaan. Meestal doet het zich aan twee oren voor, maar het kan zich ook tot een oor beperken of beginnen aan één oor. Vaak hebben mensen met hyperacusis ook tinnitus en zijn daarbij slechthorend.
Net als bij oorsuizen kunnen er ook hier veel oorzaken zijn en het is meestal moeilijk of zelfs onmogelijk om aan te wijzen waar de verandering in het auditieve systeem zich heeft voorgedaan die tot de overgevoeligheid heeft geleid. Medisch gezien is er over het algemeen helemaal niets aan te doen. Wel kan de patiënt geholpen worden om ermee om te gaan. Hiervoor kan contact worden opgenomen met een audiologisch centrum.
De meest voorkomende oorzaken van hyperacusis zijn:
Vaak blijft de oorzaak echter onbekend.
Bij behandeling van hyperacusis stimuleert de therapeut de patiënt beetje bij beetje weer meer te ondernemen en zichzelf meer en meer bloot te stellen aan dagelijkse geluiden (gedragstherapie). Wanneer de klachten stress gerelateerd zijn kunnen ontspanningsoefeningen helpen. Ook kan het bewust maken van negatieve of beperkende gedachten die de hyperacusis oproept en het uitdagen ervan een goed eerste stap zijn om beter met de klachten om te leren gaan. Het uitdagen van gedachten wordt gedaan in cognitieve gedragstherapie. Ook een cursus mindfulness kan in het verlengde daarvan positief werken.
Wat is die piep in mijn oren? - Universiteit van Vlaanderen
Wat is hyperacusis? - De Tuut van Tegenwoordig met Annick Gilles
Documentaire Hyperacusis (NL ondertiteling) - StichtingHoorMij
Verschijningsdatum: mei 2022
 | MEER WETEN? |
