Spot op: Smartphone en rust

Wist je dat je smartphone file kan doen ontstaan in je brein? Dat het blauw licht van je smartphone je slaap verstoort? En we al mailend en chattend als ouder minder betrokken zijn en meer snauwen? In 6 dossiers willen we smartphonegebruikers helpen om minder slaaf te zijn van hun toestel.

introillustratie rust.jpg

Onze smartphone is het perfecte hulpmiddel om alle dode momenten te verlevendigen met een digitale snack. Maar je brein heeft die dode momenten nodig om te archiveren, te dagdromen en tot rust te komen.

Monkey mind
Monkey Mind Break

1. Monkey mind

"47%. Dat is het percentage van de tijd die we spenderen aan dagdromen."

Het goede nieuws? Dat is volkomen normaal. Bijna de helft van de tijd verkeren we in een onbewuste toestand. Niet omdat er iets mis is met ons, maar omdat dat de standaardmodus is van het brein. Die standaardmodus komt voor in rust: wanneer ons brein niet geprikkeld wordt en als we dagdromen. Denk maar aan die momenten dat je in de auto zit en thuis aankomt, en je je terugreis niet meer kunt herinneren.

Die onbewuste standaardmodus heeft zo zijn voordelen. Het stelt ons in staat om zelfbewust te zijn, maar ook om ons te verplaatsen in anderen, herinneringen op te halen, te fantaseren en de toekomst te plannen.

Boeddhisten noemen dit dagdromende brein ‘monkey mind’ omdat het spontaan gedachten produceert die vaak niet coherent zijn en die van de ene tak naar de andere springen, zoals apen dat doen. Deze ‘monkey mind’ heb je broodnodig om te recupereren van alle prikkels die je ervaart in de overige 53% procent van je tijd. Sterker nog, het maakt je zelfs productiever.

"Werknemers die meer dagdromen zijn productiever dan collega’s die dat niet doen."

Terwijl je gedachten afglijden, verwerkt je brein informatie en slaat die op in je geheugen. Zo worden er nieuwe verbindingen gelegd en komen we tot nieuwe oplossingen voor problemen. Theo Compernolle, auteur van onder andere Ontketen je brein, noemt dit het ‘archiverend brein’. Door informatie op te slaan worden we niet alleen meer ervaren en slimmer, we krijgen ook nieuwe ideeën. Volgens professor Francis Eustache, neuropsycholoog bij de Universiteit van Caen, bouwen we in deze standaardmodus ook aan onze autobiografie. Onze ervaringen kunnen alleen bij breinrust in ons langetermijngeheugen worden opgeslagen en zo persoonlijke herinneringen worden.

2. Monkey Mind Break

Je brein heeft ongeveer de helft van de wakkere tijd nodig om te kunnen recupereren.

"Tijdens momenten van ontspanning waarin we ons brein niet bewust gebruiken, kunnen we creatief zijn en oplossingen bedenken."

Je brein heeft dus breinrust nodig, momenten waarop het niet geprikkeld wordt en waarop je het letterlijk met rust laat. Want het is precies op die momenten dat we relevante informatie kunnen opslaan in ons langetermijngeheugen. Verveling is dus heilzaam. Het is tijd om (je brein) te herladen zodat je weer focus kunt vinden.

We doen er dus goed aan om aan de verlokkingen van de smartphone te weerstaan tijdens ‘dode’ momenten : even een WhatsApp sturen, het nieuws checken, nog wat mails lezen, Facebook bekijken, een spelletje spelen, noem maar op… We zijn het niet meer gewoon om te niksen. Dolce far niente is aan ons niet meer besteed.

Gevolg daarvan is dat ons brein nooit helemaal op adem kan komen, waardoor we niet meer goed kunnen focussen of nadenken. Creatief zijn wordt een opgave want ons brein ziet geen kans meer om nieuwe informatie op te slaan, te sorteren en met elkaar in verband te brengen.

Gun je brein een Monkey Mind Break en gebruik de ‘dode’ momenten wijs.. Typische breinrustmomenten zijn bijvoorbeeld wanneer je wacht in de rij bij de bakker, in de file, aan de bushalte of op het perron, aan de schoolpoort op je kindjes, aan het loket van het postkantoor, op toilet, als je van A naar B gaat, wanneer je wacht tot het eitje zacht gekookt is of de koffie doorgelopen,… Allemaal mini-momenten waarbij het brein kan recupereren, informatie kan opslaan en nieuwe verbindingen kan maken met eerder opgeslagen informatie.

Hoe tijd doden zonder smartphone?

	Weersta de verleiding Observeer hoe je direct naar een apparaat grijpt als je je een paar seconden verveelt. Het gebeurt haast automatisch. Weest sterk en probeer die verleiding eens te weerstaan. Kijk gewoon voor je uit.
	Hoe doe ik dat? Zodra je merkt dat je iets wil checken, tel je rustig tot vijf en vraag je 'waarom?'. Installeer een van onderstaande achtergrondafbeeldingen. Of spiegel je aan het kijkgedrag van anderen. Zie je bijvoorbeeld aan het rood licht iemand zijn telefoon bovenhalen, gebruik dit dan als motivator om dat zelf niet te doen.
	Draag een horloge Je hebt het vast al eens meegemaakt: je neemt je smartphone om te kijken hoe laat het is, waarna je Facebook, Twitter, je e-mail, je bankrekening én je stappenteller checkt. Maar hoe laat was het nu juist?
	Hoe doe ik dat? Stap terug over op een horloge! Dan word je ook niet in de verleiding gebracht om op je smartphone bezig te zijn.
	Kijk eens om je heen! Creativiteit vloeit vaak voort uit verveling. Bovendien heb je nood aan ontspanning en mentale ruimte, wat je moeilijk bereikt als je elk 'dood' moment op je smartphone zit.
	Hoe doe ik dat? Oefen met niksen. Kijk daarom tijdens ‘dode momenten’ (als je ergens wacht, in de file, in de trein, aan het rode licht,aan de schoolpoort, op toilet,..) gewoon een beetje rond en gun je brein zo de nodige rust. Zorg voor een reminder met deze achtergrondafbeeldingen.
	Geef je smartphone een vaste plek Tegenwoordig hebben we onze smartphone altijd bij ons. Het perfecte hulpmiddel om dode momenten tot leven te wekken met een digitale snack. Maar je brein heeft die dode momenten nodig om te archiveren, te dagdromen en tot rust te komen.
	Hoe doe ik dat? Kies één plek waar je alle smartphones bij elkaar legt. Bij je sleutels, naast de televisie, op je salontafel, in een doos. Dan word je op het toilet niet in de verleiding gebracht om uren je Facebook te checken of zit je tijdens het koken je mails niet te checken. Tijdens een vergadering steek je je smartphone in een la. Uit het zicht wordt na een tijdje uit het hart.
	Gebruik een gewone GSM, geen smartphone Bij velen zal het niet aan de orde zijn, maar voor sommigen onder ons zal het bezit van een smartphone meer nadelen opleveren dan voordelen. Met een gewone GSM kan je ook bellen en sms’sen, èn je kan hem gebruiken als wekker. Dikwijls zal zo’n overgang een periode van aanpassing vragen (die lijkt op afkicken), maar als het lukt lost het ineens al de problemen op die worden aangekaart in deze 6 dossiers. Deze toestellen worden nog overal verkocht, ze kosten ongeveer 30 euro en je dient ze ongeveer 1 keer per week gedurende 3 uur op te laden.