Het gaat niet goed met de mentale gezondheid van podiumkunstenaars in ons land. Dat blijkt uit een onderzoek van de AP Hogeschool Antwerpen in samenwerking met het Koninklijk Conservatorium Antwerpen, Antwerp Hearts en artiestenorganisatie vi.be. De huidige gezondheidscrisis heeft de bestaande problemen in de cultuursector alleen maar verder versterkt, besluit het onderzoek. Opvallend is ook dat er nog steeds een groot taboe heerst bij podiumkunstenaars om over mentale problemen te praten.
Het nieuwe onderzoek dat de mentale gezondheid van podiumkunstenaars in kaart brengt, schetst geen vrolijk beeld. “Nog nooit werd de mentale weerbaarheid van cultuurwerkers en podiumkunstenaars zo op de proef gesteld als nu.” zegt Elise Wauters, psycholoog en onderzoeker van AP Hogeschool. “Veel podiumkunstenaars en cultuurwerkers gaan gebukt onder moeilijke werkomstandigheden, het combineren van meerdere jobs, fysieke klachten, eenzaamheid, depressie en financiële problemen. De huidige gezondheidscrisis zorgt er nu ook nog voor dat het al bijna een jaar onmogelijk is om hun werk uit te voeren.”
“Heel wat podiumkunstenaars zitten er compleet onderdoor door het gebrek aan perspectief voor hun sector” vertelt psycholoog en onderzoeker Bart Michiels van de AP Hogeschool. “Uit de vele interviews die we hebben afgenomen kwamen vooral de fundamentele problemen naar voor met het statuut en de verloning van kunstenaars. Veel kunstenaars combineren noodgedwongen meerdere jobs, vaak op freelance basis. Daardoor zijn ze vaak in geen enkele organisatie echt ingebed en hebben ze dus ook geen sociaal en economisch vangnet. Het onzekere statuut en de verloning maken de situatie voor velen nu echt nijpend.”
Mentale problemen taboe
Naast precaire werkomstandigheden hebben podiumkunstenaars ook vaak te kampen met psychologische uitdagingen. Podiumkunstenaars in het algemeen zijn een psychisch kwetsbare groep. Ze zijn vaak sensitief, perfectionistisch en identificeren zich zeer sterk met hun artistiek beroep. Dat maakt hen ook kwetsbaarder voor tegenslagen zoals het niet halen van een auditie, het krijgen van negatieve feedback of het oplopen van een ernstige blessure.
Een opvallend resultaat uit het onderzoek was dat er onder podiumkunstenaars nog steeds grote angst heerst om onderling te praten over mentale gezondheid. “We zien dat vele podiumkunstenaars bang zijn om over geestelijke gezondheid te praten uit angst om gestigmatiseerd te worden door collega’s of om bepaalde carrièrekansen te mislopen.” aldus Bart Michiels.
Preventie en sensibilisering
De onderzoekers werken momenteel aan een multidisciplinair preventieprogramma om de geestelijke gezondheid van onze Belgische cultuurwerkers te beschermen. Daarnaast is er ook een grootschalige sensibiliseringscampagne nodig die gericht is op het doorbreken van het taboe rond mentale gezondheid in de cultuursector. De uitdagingen voor de cultuursector op vlak van mentale gezondheid zijn niet min en er zal een sector-breed samenwerkingsverband nodig zijn om de mentale gezondheid van onze cultuurwerkers te beschermen.
