De lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs van AP Hogeschool Antwerpen en onderzoeksgroep AP Educational Research Unit (APERU) experimenteren, in het kader van het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek WORK@OT, al gedurende enkele jaren met werkplekleren. Daarbij proberen ze vooral de kloof tussen stage en de realiteit van de job als leraar te dichten en de effecten van werkplekleren in kaart te brengen.
Startende leraren maakten vaak een realiteitsshock mee wanneer ze plots alle taken van het leraarschap moesten opnemen. Ze bleken tijdens klassieke stages wel voorbereid op het klasgebeuren, maar te weinig op de rest van hun job. Bij werkplekleren zijn de studenten vaker op de werkplek aanwezig dan vroeger bij de klassieke stages. Ze worden gekoppeld aan een school en niet aan een klas, waardoor ze inzicht krijgen in de schoolbrede taken van een leraar. Hierdoor krijgen ze de kans om zich thuis te voelen op de werkplek en (toekomstige) collega’s beter te leren kennen. Het is een concept over hoe je van de (ervaringen op de) werkvloer een rijke praktijkleeromgeving maakt. Samen opleiden staat hierbij centraal.
ONDER DE LOEP DOOR WORK@OT
Wat vier jaar geleden startte als een pilootproject met een handvol studenten op één basisschool in Antwerpen, is ondertussen uitgegroeid tot het standaardtraject in de lerarenopleidingen Kleuter- en Lager Onderwijs. WORK@OT volgde dit pilootproject op en stelde verbeteringen voor. Een belangrijk verbeterpunt bleek om te vertrekken vanuit interesses, talenten en groeipunten van de student. Zo kunnen zij zelf meer sturing geven aan de rollen die ze op de werkplek opnemen, in tegenstelling tot afgebakende en opgelegde opdrachten vanuit de opleiding. Een andere randvoorwaarde bleek de begeleidingsrol van de opleiding te zijn. Regelmatige, fysieke aanwezigheid van een begeleider van de opleiding op de werkplek zorgt voor een veilig gevoel bij de student en voor meer transparantie en draagvlak bij de werkplek.
Dankzij de inzet en het enthousiasme van zowel studenten als werkplekbegeleiders en de school werd de meerwaarde van werkplekleren al snel duidelijk. Studenten konden proeven van het echte leven zoals het is op een basisschool en konden diverse beroepsrollen oefenen. Vandaar dat de opleiding besliste om van werkplekleren het standaardtraject te maken voor alle studenten vanaf september 2019.
BETER VOORBEREID OP EEN JOB IN HET ONDERWIJS
Het voorbije academiejaar werden alle betrokkenen (de student, de werkplek en de werkplekbegeleiders) uitgebreid bevraagd naar hun ervaringen met het werkplekleren als standaardtraject. De meerwaarde van het werkplekleren wordt gedragen door alle betrokkenen. De frequente aanwezigheid van de student op de werkplek fungeert als krachtige leeromgeving en bereidt hen beduidend beter voor op hun toekomst als leraar. Positief is dat de student meer verantwoordelijkheid krijgt en iedereen wordt betrokken bij de evaluatie.
We stellen ook vast dat het werkplektraject de studenten tot betere teamplayers maakt. De studenten voelen zich meer lid van het schoolteam dan de studenten die vorig jaar het klassieke stagetraject volgden. Dit werd ook duidelijk tijdens de periode van Covid-19 waarin studenten spontaan hun werkplek hulp aanboden en ter plaatste of vanop afstand bleven ondersteunen. Dit was alweer een win voor iedereen.
WERKEN AAN PROFESSIONALE RELATIES
Via de bevragingen kwamen ook enkele valkuilen en uitdagingen naar boven. De belangrijkste uitdaging ligt in het opbouwen van een professionele relatie tussen alle betrokkenen: het opbouwen van een vertrouwensrelatie, elkaar leren kennen en aanwezig zijn. Een noodzakelijke voorwaarde is het verduidelijken van de verwachtingen van de rollen van alle betrokkenen. Er werden ook aanbevelingen geformuleerd over de communicatie naar de werkplek en de studenten, planning en organisatie, evaluatie en de gedragenheid van het concept. Op basis van deze aanbevelingen kon de opleiding het werkplektraject verder bijsturen en optimaliseren.
VERFIJNEN VAN HET WERKPLEKTRAJECT
Ondanks de uitdagingen dat het traject kent en de uitdagingen door Covid-19, heeft de opleiding in het eerste jaar werkplekleren als standaardtraject zeer mooie resultaten bereikt. Dankzij de waardevolle bijdragen van alle betrokkenen kon de opleiding het werkplekleren verder verfijnen. Via deze weg willen we alle deelnemers bedanken. Het projectteam kijkt alvast uit naar het tweede jaar werkplekleren als standaardtraject en neemt het traject graag weer onder de loep. Via deze weg wensen we iedereen een goede start en veel succes!
Heb je vragen of wens je meer informatie? Neem contact op met Elena Van den Broeck (elena.vandenbroeck@ap.be)
