Probleemschets
Burgers worden zich, mede door de klimaatverandering, COVID-19 en de PFOS-vervuiling rond Antwerpen, meer en meer bewust van de omgeving waarin ze wonen en waardoor ze zich bewegen. De kwaliteit van de omgeving waar ze een woning kopen of huren wordt, voor hen, daardoor steeds belangrijker. Het concept ‘omgevingskwaliteit’ is complex en bovendien benaderen allerhande sectoren het begrip op verschillende manieren, waardoor definiëren nog lastiger wordt.
Dit onderzoek omschrijft ‘omgevingskwaliteit’ door indicatoren te bepalen die bijdragen aan een betere leefomgeving vanuit het oogpunt van de burger en de adviserende vastgoedexperten. Het is voor deze doelgroep immers moeilijk om informatie te verzamelen aangaande woonomgevingskwaliteit. Relevante open data is versnipperd over verschillende online tools of te specialistisch om op een verstaanbare manier te worden overgebracht naar het grote publiek.
De woningenpas bijvoorbeeld, ontwikkeld door de Vlaamse overheid, wordt meer en meer gebruikt door notarissen, juristen en makelaars om de waarde van een woning te bepalen. De tool definieert het onderdeel ‘omgeving’ aan de hand van 4 indicatoren: erfgoed, overstromingsgevoeligheid, riolering en een ruimtelijk uitvoeringsbeleidsplan. Te weinig om een realistisch beeld te vormen over de werkelijke objectieve (vervuiling, groen in de buurt, ….) en subjectieve (beleving, veilig voelen,…) kwaliteit van de buurt.
Onderzoeksdoel
Dit onderzoek heeft als doel een lijst met indicatoren samen te stellen die de leefomgevingskwaliteit van een wijk kan samenvatten en deze op een verstaanbare manier te kunnen communiceren naar de buurtbewoners. Volgende onderzoeksvraag staat centraal: Welke GIS-based methode kan de factor ‘omgeving’, bij waardering van vastgoed kwantificeren?
Methodologie
Het onderzoeksproject start met een brede enquête bij de inwoners van Antwerpen waarbij op zoek wordt gegaan naar de (subjectieve) indicatoren die de waarde van de omgeving voor buurtbewoners (i.c. esthetische waarde en gebruikswaarde) zelf beïnvloeden, bij de keuze van een woonplaats. Die subjectieve indicatoren, welke betrekking hebben op de esthetische en belevingswaarde van een buurt, zullen vooral ingevuld worden door citizens science. Tevens zal de duurzaamheid van de wijk als objectieve indicator worden meegenomen. Hiertoe wordt de tool ‘duurzaamheid wijken’, ontwikkeld door de Vlaamse overheid, als basis gebruikt.
Met behulp van een GIS-systeem wordt vervolgens een methode ontwikkeld om deze subjectieve én objectieve indicatoren samen te bundelen en te kwantificeren, waardoor het mogelijk wordt een waardering uit te spreken over een bepaalde buurt. Innovatieve dataverzamelingsmethoden en technologieën zoals ‘citizens science’ en ‘smart cities’ worden in het resultaat geïntegreerd om het debat over omgeving en vastgoed te verruimen. De generieke ontwikkelde GIS-methode wordt voorts getoetst aan de hand van 2 casestudies.